آشنایی با ساز قوپوز (چگور)
تاریخ انتشار: ۷ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۰۵۰۱۷۶
محمد بلبلی - همشهری آنلاین، قوپوز نیز مانند دوتار و تنبور کاسه‌ای گلابی شکل و دسته‌ای متصل به آن دارد. سیم‌ها در امتداد دسته و کاسه ساز کشیده شده‌است و با انگشت‌گذاری و زخمه‌زدن نغمات استخراج می‌شوند.
بر روی سه رشته سیم پایین که با هم هم‌صدا کوک شده‌اند انگشت‌گذاری می‌شود و ملودی ایجاد شده توسط سیم‌های دیگر (واخوان) همراهی می‌شود، در واقع به غیر از سه رشته سیم اول بر روی سیم‌های دیگر انگشت‌گذاری نمی‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از آنجا که در فرهنگ موسیقی عاشیقی، عاشیق برای گرم کردن مجلس دائم در تکاپو و قدم‌زدن است، ساز نیز با تسمه‌ای به پهلوی نوازنده متصل شده و همراه او در مجلس می‌شود. قوپوز آنچنان اهمیتی در فرهنگ عاشیقی آذربایجان یافته است که به این ساز جنبه تقدس بخشیده‌اند و به همین ترتیب عاشیق را نیز امین ایل و حتی یار و برادر پیامبر می‌دانند.
در قدیم اعتقاد بر این بود که جمجمه سر از ۹ استخوان تشکیل شده است، بنا بر همین اعتقاد عدد نمادین ۹ جایگاه ویژه‌ای در ساختن قوپوزها داشت( ۹ ترکه، ۹ سیم و ۹ دستان) اما امروزه این معادلات بر هم ریخته و تعداد دستان‌های این ساز تا ۱۳ و حتی ۱۶ عدد نیز افزایش یافته است و کاسه لزوما ۹ ترک ساخته نمی‌شود (۱۱ ترکه و ۱۳ ترکه)، تعداد سیم‌ها نیز به ۷ یا ۸ تقلیل یافته است. همچنین در گذشته رسم بر این بود که صفحه قوپوز را از سه تکه چوب بهم چسبیده می‌ساختند ولی امروزه صفحه این ساز یک تکه است.
قوپوز را در سه اندازه مختلف می‌سازند: «آنا ساز» که مختص عاشیق‌های حرفه‌ای و استاد است، «جوره ساز» برای نوجوانان و جوانان، و «تاوار ساز» برای خانم‌ها. مضراب قوپوز از چوب درخت گیلاس تهیه می‌شد که امروزه پلاستیک جایگزین آن شده است. آنچه بیش از همه در این ساز جلب نظر می‌کند طرح‌ها و نقش‌هایی است که سازندگان قوپوز با مهارت خاصی بر روی آن حک می‌کنند. حکاکی و صدف‌کاری از طرح گل و گیاه، حیوانات و تصاویر مینیاتوری و خطاطی اشعار بر روی بدنه ساز بسیار مرسوم است.
گاهی حک کردن عکس عاشیق بر روی قوپوز، آن ساز را به انحصار او در می‌آورد. در بین عاشیق‌های قم، ساوه و همدان ممکن است به قوپوز، نام چگور اطلاق شود و در میان عاشیق‌های کشور ترکیه به آن باغلاما گویند. با توجه بر اینکه هر یک از اسامی ذکر شده کم و بیش تفاوت‌هایی با هم دارند، اما آنچه در اینجا مورد توجه است سنت خنیاگری است، شخصی که هم نوازنده و هم خواننده است و با ساز و آواز خود به نوعی یک روایتگری موسیقایی به شمار می‌رود.
این فرهنگ با نام‌های عاشیقی (در آذربایجان و قشقایی)، عاشوق‌ها (در ارمنستان)، بخشی (در خراسان)، باغشی (در ترکمن‌ها) و عناوین پر شمار دیگری در آسیای میانه وجود دارد. درباره پیشینه این ساز و آنچه در رسالات سده‌های میانه آمده است می‌توان به کتاب ارزشمند سازهای ایران، آخرین اثر ارزشمند دکتر محمدتقی مسعودیه رجوع کرد. ایشان در پایان توضیحاتی که برای هر ساز آورده‌اند، منابع نسخه‌شناسی مربوطه را نیز معرفی کرده‌اند.
کد خبر 603840 برچسب‌ها استان همدان استان آذربایجان شرقی مجله موسيقي نواحي-استان هامنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: استان همدان استان آذربایجان شرقی سیم ها بر روی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۰۵۰۱۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پایان نشست‌های آموزشی منتخبان مجلس دوازدهم
به گزارش خبرگزاری مهر، سلسله نشست‌های آموزشی نمایندگان منتخب در مجلس دوازدهم همچون دوره‌های گذشته مجلس شورای اسلامی از سوی معاونت اجرایی قوه مقننه و با ارائه مباحث آموزشی برگزار شد.
این دوره آموزشی تقنینی و نظارتی پس از ۲ روز و برگزاری ۲۱ کلاس فشرده با موضوعات مختلف از جمله آشنایی با قانون اساسی، سیاست‌های کلی نظام، سیاست‌های کلی قانونگذاری و آئین‌نامه داخلی، آشنایی با ساختار دیوان محاسبات، آشنایی با فرآیندهای تقنینی، آشنایی با ساختارها و ابزارهای نظارتی مجلس، آئین‌نامه دیپلماسی پارلمانی، مباحث اقتصاد کلان، مباحث اقتصاد انرژی، آشنایی با سازوکارهای پشتیبانی تخصصی پژوهشی برای نمایندگان توسط مرکز پژوهش‌ها و سایر بخش‌های مرتبط با مجلس شورای اسلامی تشکیل شد و عصر امروز به پایان رسید.
کد خبر 6095363
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد